تاثیر بی ثباتی اقتصادی (با تاکید بر تورم) بر رشد اقتصادی در ایران

دست یابی به نرخ رشد اقتصادی بالا یکی از اهداف مهم هر نظام اقتصادی به شمار می رود. این امر متضمن به کارگیری سیاستهای مناسب اقتصادی و هم چنین شناخت بیشتر عوامل موثر بر رشد اقتصادی است . امروزه اقتصاددانان پذیرفته اند که ثبات اقتصادی یک شرط لازم، ولی نه کافی، برای رشد اقتصادی بالاست در حالی که بی ثباتی اقتصادی یکی از عوامل مهمی است که افقهای رشد اقتصادی را محدود می کند. سنجش درجه ثبات اقتصادی کشورها از لحاظ تجربی چندان آسان نیست . در این رساله به تبعیت از مطالعه فیشر، از نرخ تورم، کسری (مازاد) بودجه دولت و حاشیه نرخ ارز در بازار سیاه به عنوان شاخص های ثبات (بی ثباتی) اقتصادی استفاده می شود و تاکید عمده بر نرخ تورم به عنوان مهمترین شاخص ثبات اقتصادی می باشد. هدف مطالعه آن است که چگونگی تاثیرگذاری شاخص های ثبات اقتصادی بر رشد اقتصادی در کشور مورد بررسی قرار گیرد. به منظور دسترسی به هدف مورد نظر از مطالعه تجربی به عمل آمده در کشور اسپانیا، مدل سانچز (1998)، استفاده می شود و روابط مورد نظر با استفاده از روش های جدید اقتصادسنجی (همجمعی و تصحیح خطا) برآورد می شوند. مهمترین نتایج برآورد معادلات به شرح ذیل می باشد: تاثیر نرخ تورم (به عنوان مهمترین شاخص بی ثباتی اقتصادی) بر نرخ رشد اقتصادی در ایران طی دوره مورد مطالعه (1338-76) منفی و از لحاظ آماری معنی دار می باشد. به طور دقیق اندازه ضریب این متغیر معادل -0/17 می باشد و نمایانگر هزینه سنگین تورم بر رشد اقتصادی در کشورمان می باشد. به علاوه شواهدی دال بر غیرخطی بودن تاثیر تورم بر رشد اقتصادی در کشور یافت می شود. تاثیر نسبت کسری بودجه واقعی دولت به gdp (به عنوان دومین شاخص بی ثباتی اقتصادی) بر نرخ رشد اقتصادی منفی و معنی دار می باشد و نشان می دهد که افزایش در کسری بودجه دولت (که در ایران عمدتا از طریق مکانیسم های پولی تامین می شود) افقهای رشد اقتصادی را محدود می کند. طی دوره مورد مطالعه تاثیر نسبت مخارج مصرفی دولت به gdp بر رشد اقتصادی منفی و تاثیر نسبت مخارج سرمایه گذاری دولت به gdp بر رشد اقتصادی مثبت ارزیابی می شود. و بالاخره تاثیر حاشیه نرخ ارز در بازار سیاه (به عنوان سومین شاخص بی ثباتی اقتصادی) هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت منفی و از لحاظ آماری معنی دار می باشد. از آنجا که تاثیر هر سه شاخص بی ثباتی اقتصادی بر رشد اقتصادی در ایران منفی می باشد، می توان نتیجه گرفت که بی ثباتی اقتصادی یکی از عوامل مهمی است که چشم انداز رشد اقتصادی کشور را تاریک می کند. از این رو پایدارسازی اقتصاد کلان یک گام موثر در راستای دسترسی به نرخ رشد اقتصادی بالا در اقتصاد ایران می باشد.